Print

Huyết áp thấp (hay còn gọi là hạ huyết áp) là tình trạng phổ biến nhưng thường bị xem nhẹ so với tăng huyết áp. Khi áp lực máu trong động mạch giảm xuống dưới mức bình thường, não và các cơ quan quan trọng như tim, thận sẽ không nhận đủ oxy và dưỡng chất để hoạt động, gây ra các triệu chứng như chóng mặt, hoa mắt, mệt mỏi, thậm chí ngất xỉu. Trong nhiều trường hợp, huyết áp thấp chỉ gây khó chịu thoáng qua, nhưng nếu kéo dài hoặc xảy ra đột ngột có thể dẫn đến biến chứng nguy hiểm. Việc hiểu rõ nguyên nhân, cơ chế bệnh sinh và cách phòng ngừa huyết áp thấp sẽ giúp người bệnh chủ động bảo vệ sức khỏe tim mạch và chất lượng cuộc sống.

🔹Huyết áp thấp là gì?

Huyết áp thấp (hạ huyết áp) là tình trạng áp lực máu trong lòng động mạch thấp hơn so với mức sinh lý bình thường, làm cho máu không đủ để nuôi dưỡng các cơ quan quan trọng như não, tim, thận. Đây có thể chỉ là một hiện tượng sinh lý thoáng qua ở người khỏe mạnh, nhưng cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo bệnh lý tiềm ẩn cần được quan tâm.

Chỉ số huyết áp để chẩn đoán huyết áp thấp

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), huyết áp thấp được xác định khi:

• Huyết áp tâm thu (HATT) < 90 mmHg
• Hoặc huyết áp tâm trương (HATTr) < 60 mmHg

Ngoài ra, một số trường hợp được coi là huyết áp thấp tương đối, khi huyết áp giảm ≥ 20 mmHg so với mức bình thường trước đó, ngay cả khi chỉ số chưa xuống dưới 90/60 mmHg.

Ví dụ:

• Người thường xuyên có huyết áp 120/80 mmHg, nếu giảm xuống còn 95/65 mmHg kèm triệu chứng (hoa mắt, chóng mặt, mệt mỏi) thì vẫn được xem là hạ huyết áp.

🔹 Nguyên nhân gây huyết áp thấp

1. Sinh lý – cơ địa
   • Gặp ở người trẻ, nữ giới, cơ thể gầy hoặc vận động viên.
   • Thường không gây biến chứng nặng.
2. Giảm thể tích tuần hoàn
   • Mất máu do chấn thương, xuất huyết tiêu hóa.
   • Mất nước (nôn, tiêu chảy, đổ mồ hôi nhiều).
   • Dùng thuốc lợi tiểu quá mức.
3. Giãn mạch ngoại vi
   • Sốc nhiễm khuẩn, sốc phản vệ.
   • Thuốc giãn mạch, rượu, độc chất.
4. Giảm cung lượng tim
   • Nhồi máu cơ tim, suy tim, bệnh van tim.
   • Rối loạn nhịp nhanh hoặc chậm.
5. Nguyên nhân nội tiết – thần kinh
   • Suy tuyến thượng thận, suy giáp.
   • Đái tháo đường gây tổn thương thần kinh tự chủ.
   • Bệnh Parkinson.
6. Hạ huyết áp tư thế
   • Tụt huyết áp khi thay đổi tư thế đột ngột (đứng lên nhanh).
   • Gặp nhiều ở người cao tuổi.

🔹 Cơ chế bệnh sinh

Huyết áp thấp hình thành chủ yếu do 3 cơ chế:

1. Giảm thể tích máu → giảm tiền gánh → tim bơm yếu hơn → huyết áp hạ.
2. Giãn mạch ngoại vi → máu ứ ngoại biên, hồi lưu tĩnh mạch kém.
3. Giảm cung lượng tim → tim không đủ khả năng bơm máu đi nuôi cơ thể.

Hậu quả là giảm tưới máu mô → gây thiếu oxy cho não, tim, thận.

🔹 Triệu chứng của huyết áp thấp

• Chóng mặt, hoa mắt, mờ mắt.
• Đau đầu, ù tai.
• Mệt mỏi, yếu sức.
• Ngất xỉu.
• Da lạnh, vã mồ hôi.
• Trường hợp nặng: tụt huyết áp sốc → suy đa cơ quan.

🔹 Xử trí huyết áp thấp

• Trường hợp nhẹ:
  • Nghỉ ngơi, nằm đầu thấp, nâng chân cao.
  • Uống đủ nước, ăn mặn hơn (nếu không có chống chỉ định).
  • Hạn chế thay đổi tư thế đột ngột.
• Trường hợp nặng:
  • Truyền dịch, bù máu nếu mất máu.
  • Dùng thuốc vận mạch, nâng huyết áp (nếu cần).
  • Điều trị nguyên nhân (nhiễm trùng, suy tim, suy thượng thận…).

🔹 Phòng ngừa huyết áp thấp

• Duy trì chế độ ăn uống cân bằng, giàu rau xanh, trái cây, đủ muối và nước.
• Ngủ đủ giấc, tránh stress.
• Tập thể dục đều đặn để tăng cường tuần hoàn.
• Tránh đứng lâu hoặc thay đổi tư thế quá nhanh.
• Tái khám định kỳ, kiểm tra tim mạch và nội tiết khi có dấu hiệu bất thường.

🔹 Y học cổ truyền nhìn nhận huyết áp thấp

Theo YHCT, huyết áp thấp có thể liên quan đến:

• Khí hư, huyết hư: khí lực yếu, máu không đủ nuôi dưỡng não.
• Thận dương hư: không ôn ấm, không sinh khí.
• Tỳ khí hư: sinh hóa khí huyết kém.

📌 Phép trị: bổ khí huyết, kiện tỳ, ôn thận dương, ích khí thăng đề.
Ví dụ: Dùng các vị nhân sâm, hoàng kỳ, đảng sâm, bạch truật, thục địa, đương quy…

🔹 Phòng khám chuyên khoa Y học cổ truyền Trung Tín

Tại Phòng khám chuyên khoa Y học cổ truyền Trung Tín (388 Tỉnh Lộ 7, Ấp Trung Hòa, Xã Trung Lập Hạ, Huyện Củ Chi, TPHCM), chúng tôi kết hợp Y học hiện đại và Y học cổ truyền trong chẩn đoán, điều trị huyết áp thấp và các rối loạn tuần hoàn.
👉 Liên hệ: (028) 389 26789 – 0972 287 274
👉 Website: thaoduoctrungtin.com

Print