Print

Bạn có biết, bệnh trĩ chiếm tới 40-50% dân số Việt Nam? Đây là một trong những bệnh lý phổ biến nhất của hậu môn – trực tràng, gây nhiều phiền toái như đau rát, đi ngoài ra máu, thậm chí biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị sớm.

Bệnh trĩ là gì?

Bệnh trĩ (Hemorrhoids) là tình trạng tĩnh mạch vùng hậu môn – trực tràng bị giãn và phình to bất thường, tạo thành búi trĩ.

Có 2 dạng chính:

• Trĩ nội: Xuất phát từ trong ống hậu môn, khó nhìn bằng mắt thường.
• Trĩ ngoại: Xuất hiện ở rìa hậu môn, dễ quan sát, thường gây đau rát nhiều hơn.

Cơ chế bệnh sinh của bệnh trĩ

Cơ chế hình thành bệnh trĩ khá phức tạp, nhưng có thể tóm lược theo các yếu tố sau:

• Tăng áp lực trong ổ bụng (do táo bón, rặn mạnh, mang vác nặng, thai kỳ…) → máu khó lưu thông, gây ứ trệ tại tĩnh mạch trực tràng.
• Thành mạch yếu và suy van tĩnh mạch → máu dồn xuống nhưng khó hồi lưu, tạo nên búi phình giãn.
• Thoái hóa mô nâng đỡ: Các mô liên kết và cơ trơn quanh hậu môn yếu dần (theo tuổi tác hoặc do viêm nhiễm mạn tính) → không giữ được búi trĩ tại chỗ → búi trĩ dễ sa ra ngoài.
• Viêm nhiễm và tăng sinh mạch máu kéo dài → búi trĩ to dần, gây đau, ngứa, chảy máu.

👉 Nói cách khác, bệnh trĩ là sự kết hợp giữa ứ máu tĩnh mạch + suy yếu mô nâng đỡ ở hậu môn.

Dấu hiệu và triệu chứng nhận biết bệnh trĩ sớm

• Đi ngoài ra máu (máu đỏ tươi bám trên phân hoặc nhỏ giọt).
• Đau rát, ngứa hậu môn, cảm giác khó chịu.
• Cảm giác có dị vật ở hậu môn, búi trĩ lòi ra.
• Sa búi trĩ (ban đầu khi đi cầu, sau đó sa thường xuyên).
• Tiết dịch nhầy, tăng nguy cơ viêm da quanh hậu môn.

Nguyên nhân gây bệnh trĩ hàng đầu

• Táo bón kéo dài do ăn ít chất xơ, uống ít nước.
• Mang thai và sinh nở nhiều lần.
• Béo phì, rối loạn chuyển hóa, bệnh gan (tăng áp lực tĩnh mạch cửa).
• Thường xuyên rượu bia, thuốc lá, đồ ăn cay nóng.
• Lối sống tĩnh tại: ngồi nhiều, ít vận động.

Phân độ bệnh trĩ

🔹 Trĩ nội

Trĩ nội xuất phát từ đám rối tĩnh mạch trong trực tràng, nằm trên đường lược. Búi trĩ thường mềm, ít đau hơn nhưng dễ gây chảy máu.

Độ 1(Stage 1):

• Búi trĩ nằm hoàn toàn trong ống hậu môn, chưa sa ra ngoài.
• Triệu chứng chủ yếu: đi ngoài ra máu đỏ tươi (bám theo phân hoặc nhỏ giọt).
• Khám nội soi mới thấy búi trĩ.

Độ 2(Stage 2):

• Búi trĩ sa ra ngoài hậu môn khi rặn (lúc đi cầu) nhưng tự co lên lại được sau khi đi xong.
• Có thể kèm ngứa, khó chịu vùng hậu môn.

Độ 3(Stage 3):

• Búi trĩ sa ra ngoài khi đi cầu hoặc vận động mạnh, không tự co vào mà cần dùng tay đẩy lên.
• Gây cảm giác vướng, khó chịu, đôi khi đau.

Độ 4(Stage 4):

• Búi trĩ sa thường xuyên, không đẩy vào được nữa.
• Dễ viêm loét, nghẹt búi trĩ, chảy máu nhiều.
• Đây là giai đoạn nặng, thường phải can thiệp thủ thuật hoặc phẫu thuật.

🔹 Trĩ ngoại

Trĩ ngoại hình thành từ đám rối tĩnh mạch dưới đường lược, nằm ngay ngoài hậu môn.

• Búi trĩ thường lồi ra, có thể sờ thấy.
• Hay gặp tình trạng tắc mạch trĩ ngoại (hình thành cục máu đông trong búi trĩ) → gây đau dữ dội.
• Ít chảy máu hơn trĩ nội, nhưng gây khó chịu và mất thẩm mỹ.

🔹 Trĩ hỗn hợp

Búi trĩ liên tục từ trong ra ngoài, có thể gặp ở giai đoạn muộn.

Là sự kết hợp cả trĩ nội và trĩ ngoại.

🌿 Bệnh trĩ theo Đông y

Trong Đông y, bệnh trĩ không chỉ đơn thuần là bệnh tại hậu môn – trực tràng, mà còn phản ánh sự mất cân bằng khí huyết, tạng phủ trong cơ thể.

🔹 Nguyên nhân theo Đông y

• Khí hư, khí hãm: Khi khí hư yếu, tỳ khí hãm không thăng được, mạch lạc vùng hậu môn mất khả năng nâng đỡ → búi trĩ sa xuống.
• Huyết ứ: Do khí trệ, huyết ứ ở vùng trường vị, mạch máu giãn ra, lâu ngày hình thành búi trĩ.
• Nhiệt thấp: Ăn nhiều cay nóng, uống rượu bia → thấp nhiệt uất kết ở đại trường, sinh viêm sưng, đau rát, chảy máu.
• Táo bón lâu ngày: Phân khô cứng, rặn nhiều → tổn thương mạch máu, gây trĩ.

🔹 Phân thể lâm sàng trong Đông y

1. Thể khí hư hãm:
   • Triệu chứng: búi trĩ sa, mệt mỏi, ăn kém, sắc mặt nhợt, sa dạ dày/sa trực tràng đi kèm.
   • Pháp trị: Ích khí thăng đề, kiện tỳ.
   • Bài thuốc thường dùng: Bổ trung ích khí thang gia giảm.
2. Thể huyết ứ:
   • Triệu chứng: đau nhiều, búi trĩ tím tái, đại tiện ra máu sẫm màu, lưỡi có điểm ứ huyết.
   • Pháp trị: Hoạt huyết, hóa ứ, chỉ thống.
   • Bài thuốc: Đào hồng tứ vật thang gia giảm.
3. Thể thấp nhiệt:
   • Triệu chứng: hậu môn sưng đau, nóng rát, ngứa nhiều, đại tiện khó, phân hôi.
   • Pháp trị: Thanh nhiệt, trừ thấp, lương huyết.
   • Bài thuốc: Chỉ huyết thăng ma thang, Hoàng liên giải độc thang gia giảm.
4. Thể táo kết:
   • Triệu chứng: đại tiện khô, khó rặn, đau rát hậu môn, chảy máu.
   • Pháp trị: Nhuận tràng, thông tiện, hoạt huyết.
   • Bài thuốc: Tế sinh thận khí hoàn, Ma tử nhân hoàn.

🔹 Phương pháp điều trị Đông y

• Uống thuốc thang/hoàn/tán: Điều trị từ gốc, điều hòa khí huyết, kiện tỳ, hoạt huyết.
• Thuốc bôi, ngâm rửa thảo dược: Sử dụng hoàng liên, hoàng bá, ngải cứu, chỉ xác, phèn chua… để giảm sưng đau, sát khuẩn, cầm máu.
• Châm cứu – cứu:
  • Huyệt thường dùng: Trường cường, Bách hội, Thừa sơn, Thứ liêu, Hợp cốc, Đại trường du…
  • Tác dụng: nâng khí, hoạt huyết, giảm đau, thu búi trĩ.
• Xoa bóp bấm huyệt: Cải thiện tuần hoàn máu vùng chậu, hỗ trợ tiêu viêm, giảm đau.

👉 Đông y nhìn nhận bệnh trĩ là kết quả của nhiều tạng phủ mất cân bằng (tỳ, vị, đại trường, can). Vì vậy, điều trị không chỉ tập trung vào triệu chứng tại hậu môn mà còn điều chỉnh toàn trạng, giúp bệnh ít tái phát hơn.

Các phương pháp điều trị bệnh trĩ

• Điều trị nội khoa: thuốc bôi, thuốc đặt, thuốc uống tăng bền thành mạch.
• Thay đổi lối sống: ăn nhiều rau xanh, uống đủ nước, tập thể dục.
• Thủ thuật & phẫu thuật: thắt vòng cao su, chích xơ, cắt búi trĩ bằng phương pháp Longo, HCPT.

👉 Tại Phòng khám chuyên khoa Y học cổ truyền Trung Tín, với bệnh trĩ nhẹ, chúng tôi kết hợp châm cứu – thảo dược Đông y giúp giảm đau, cầm máu, bền thành mạch. Với trĩ nặng, chúng tôi phối hợp phương pháp YHCT và YHHĐ để tối ưu hiệu quả, ít tái phát.

Bệnh trĩ nên ăn gì và kiêng gì?

• Nên ăn: rau xanh, hoa quả giàu chất xơ, ngũ cốc nguyên hạt, cá béo.
• Nên kiêng: rượu bia, đồ cay nóng, thực phẩm nhiều dầu mỡ, thịt đỏ.

Phòng ngừa bệnh trĩ tái phát

• Đi vệ sinh đúng giờ, không rặn mạnh.
• Uống nhiều nước, ăn đủ chất xơ.
• Tránh ngồi lâu, đứng lâu.
• Tập thể dục đều đặn (đi bộ, yoga).

Bệnh trĩ tuy phổ biến nhưng có thể phòng ngừa và điều trị hiệu quả nếu phát hiện sớm. Đừng để bệnh ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày của bạn.

👉 Bạn đang có dấu hiệu của bệnh trĩ? Hãy gọi ngay đến Phòng khám chuyên khoa Y học cổ truyền Trung Tín – Hotline (028) 389 26789 để được tư vấn MIỄN PHÍ.

Print