Print

Giới thiệu

Biếng ăn là tình trạng phổ biến ở trẻ em, ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển thể chất, trí tuệ và miễn dịch. Việc nhận diện đúng nguyên nhân và lựa chọn hướng điều trị phù hợp là yếu tố then chốt. Bài viết dưới đây sẽ giúp phụ huynh và nhân viên y tế hiểu rõ cách tiếp cận biếng ăn ở trẻ theo Y học hiện đại (YHHĐ) và Y học cổ truyền (YHCT).

1. Biếng ăn là gì?

Biếng ăn là tình trạng giảm hoặc mất cảm giác thèm ăn, kéo dài trên 2 tuần, ảnh hưởng đến tăng trưởng cân nặng, chiều cao và chất lượng sống của trẻ.

2. Nguyên nhân gây biếng ăn ở trẻ em

🔹 Theo Y học hiện đại, biếng ăn có thể do:

• Nguyên nhân sinh lý: giai đoạn mọc răng, tập đi, thay đổi môi trường sống.
• Rối loạn tiêu hóa: táo bón, loạn khuẩn ruột, kém hấp thu.
• Thiếu vi chất: thiếu kẽm, sắt, vitamin nhóm B,…
• Yếu tố tâm lý – hành vi: ép ăn, căng thẳng khi ăn, rối loạn tương tác cha mẹ – con.
• Bệnh lý toàn thân: nhiễm khuẩn hô hấp, thiếu máu, còi xương,…

🔹 Theo Y học cổ truyền, biếng ăn thuộc phạm trù “chứng cam tích – bất tư thực”, liên quan đến tạng Tỳ, Vị, Can:

• Tỳ vị hư nhược: do tiên thiên yếu, ăn uống không điều độ.
• Tỳ mất kiện vận: tỳ yếu không vận hóa tốt thức ăn.
• Can khí uất: stress, nóng nảy, ức chế gây ức trệ chức năng tiêu hóa.
• Thấp nhiệt tích trệ: do ăn đồ sống, lạnh, khó tiêu.

3. Chẩn đoán biếng ăn ở trẻ

🔎 Theo YHHĐ:

• Khám toàn diện: đo cân nặng, chiều cao, biểu đồ tăng trưởng WHO.
• Đánh giá khẩu phần ăn: lượng ăn, tần suất, hành vi ăn.
• Tầm soát thiếu vi chất: đặc biệt là kẽm, sắt.
• Loại trừ bệnh lý thực thể (viêm mũi, hô hấp, tiêu hóa…)

🔍 Theo YHCT:

Chẩn đoán dựa vào tứ chẩn (vọng – văn – vấn – thiết), phân thể bệnh như:

• Tỳ vị hư nhược
• Tỳ mất kiện vận
• Can uất tỳ hư
• Thấp trệ trung tiêu

4. Hướng điều trị biếng ăn ở trẻ em

✅ 4.1. Theo Y học hiện đại

📌 Nguyên tắc:

• Điều chỉnh hành vi ăn uống.
• Bổ sung vi chất khi thiếu hụt rõ ràng.
• Can thiệp tâm lý nếu cần.

📌 Điều trị cụ thể:

• Không dùng thuốc ngay, ưu tiên liệu pháp hành vi:
  • Cho trẻ ăn cùng gia đình.
  • Tạo không khí vui vẻ khi ăn.
  • Không ép ăn, không kéo dài bữa ăn quá 30 phút.
  • Thưởng trẻ đúng cách sau khi ăn tốt.
• Bổ sung vi chất cần thiết:
  • Kẽm nguyên tố: 10–20 mg/ngày trong 2–3 tháng.
  • Vitamin B1, lysine, men tiêu hóa (nếu có chỉ định).
  • Không khuyến cáo dùng cyproheptadine hoặc megestrol acetate thường quy do tác dụng phụ đáng kể.

✅ 4.2. Theo Y học cổ truyền

📌 Phép trị chủ đạo: Kiện Tỳ khai Vị, kết hợp tùy thể:

📌 Phương pháp không dùng thuốc:

• Lể trẻ em
• Châm cứu – day bấm huyệt: Tỳ du, Vị du, Túc tam lý, Tứ phùng…
• Dán thuốc tại huyệt: Đại Trường du, Thần Khuyết, Túc Tam lý.
• Thủy châm, laser châm (trong một số trường hợp tại phòng khám).

5. Kết hợp điều trị đa mô thức

Biếng ăn kéo dài nên được tiếp cận theo mô hình đa chuyên khoa:

• Bác sĩ nhi – dinh dưỡng: chẩn đoán và loại trừ bệnh thực thể.
• Bác sĩ YHCT: chẩn đoán thể bệnh, kê đơn phù hợp theo chứng.
• Tâm lý – giáo dục: hỗ trợ hành vi ăn uống.

6. Phòng khám YHCT đồng hành cùng cha mẹ

Tại Phòng khám chuyên khoa Y học cổ truyền Trung Tín, chúng tôi tiếp cận biếng ăn ở trẻ em kết hợp giữa YHCT và YHHĐ, với:

• Chẩn đoán nguyên nhân bằng tứ chẩn và biểu đồ tăng trưởng
• Bài thuốc YHCT cá thể hóa theo từng thể
• Lể trẻ em
• Tư vấn hành vi ăn uống

📍 Địa chỉ: 388 Tỉnh Lộ 7, Ấp Trung Hòa, Xã Trung Lập Hạ, Huyện Củ Chi, TP. HCM
📞 Điện thoại: (028) 3892 6789
🌐 Website: thaoduoctrungtin.com

7. Kết luận

Biếng ăn ở trẻ là vấn đề đa yếu tố, cần tiếp cận toàn diện, phối hợp giữa YHHĐ và YHCT. Việc điều trị không chỉ tập trung vào thuốc mà còn bao gồm can thiệp hành vi, bổ sung vi chất đúng liều, và các liệu pháp tự nhiên như châm cứu, dán thuốc. Sự kiên trì, hiểu đúng nguyên nhân và phối hợp tốt giữa phụ huynh – thầy thuốc là chìa khóa giúp trẻ sớm phục hồi cảm giác ngon miệng và phát triển toàn diện.

Print