Print

Melatonin là một hormone tự nhiên do tuyến tùng trong não tiết ra, có vai trò chủ chốt trong việc điều hòa chu kỳ giấc ngủ – thức. Lượng melatonin trong cơ thể cao nhất vào ban đêm khi trời tối và thấp vào ban ngày khi tiếp xúc với ánh sáng. Nhờ khả năng tạo cảm giác buồn ngủ và duy trì giấc ngủ sâu, melatonin được mệnh danh là “hormone giấc ngủ”.

1. Melatonin – Chiếc đồng hồ sinh học tự nhiên của cơ thể

Melatonin giúp cơ thể đồng bộ hóa với chu kỳ ánh sáng của môi trường sống, từ đó điều chỉnh nhịp sinh học và hỗ trợ các chức năng quan trọng khác.

Tác dụng của melatonin bao gồm:

• ⏰ Điều hòa giấc ngủ tự nhiên: Melatonin được sản xuất nhiều vào ban đêm, giúp cơ thể đi vào giấc ngủ sâu và ngon.
• 🧬 Tăng cường miễn dịch và chống lão hóa: Melatonin là chất chống oxy hóa mạnh, bảo vệ tế bào khỏi tổn thương.
• ♀️ Hỗ trợ nội tiết tố nữ: Điều hòa chu kỳ kinh nguyệt thông qua tương tác với hệ hormone sinh sản.
• 🧠 Ngăn ngừa thoái hóa thần kinh: Giảm nguy cơ mắc các bệnh lý như Alzheimer và Parkinson.

2. Thiếu melatonin – Nguyên nhân và hệ lụy đến giấc ngủ

Khi mức melatonin giảm bất thường, đặc biệt là vào ban đêm, cơ thể sẽ rơi vào các rối loạn giấc ngủ như:

🔄 Rối loạn giấc ngủ do thiếu melatonin:

• Rối loạn giai đoạn ngủ muộn: Ngủ muộn, dậy muộn hơn bình thường.
• Rối loạn giai đoạn ngủ sớm: Buồn ngủ từ 6–9h tối và thức dậy lúc 2–5h sáng.
• Nhịp ngủ – thức không đều: Ngủ thành nhiều giấc ngắn, không cố định.

3. Nguyên nhân gây thiếu hụt melatonin

4. Châm cứu giúp điều hòa melatonin và cải thiện giấc ngủ

Châm cứu là một phương pháp điều trị y học cổ truyền đã được chứng minh có ảnh hưởng đến nhịp sinh học và nồng độ melatonin nội sinh.

✅ Cơ chế châm cứu hỗ trợ tăng tiết melatonin:

• Tác động lên trục não – tuyến tùng: Kích thích các điểm huyệt trên đầu, vùng chẩm và vùng trán giúp điều hòa hoạt động tuyến tùng, từ đó tăng tiết melatonin tự nhiên.
• Điều hòa hệ thần kinh giao cảm – phó giao cảm: Giúp cơ thể thư giãn, giảm căng thẳng – một trong những nguyên nhân gây rối loạn giấc ngủ.
• Ổn định đồng hồ sinh học nội tại: Tác động vào các huyệt liên quan đến kinh Can, Tâm, Tỳ, giúp điều hòa nhịp ngủ – thức theo cơ chế Đông y.

🧪 Nghiên cứu khoa học cho thấy:

• Nhiều nghiên cứu lâm sàng đã ghi nhận nồng độ melatonin trong huyết tương tăng rõ rệt sau liệu trình châm cứu từ 5–10 buổi, đặc biệt ở những bệnh nhân mất ngủ mãn tính.
• Các huyệt thường dùng gồm: An miên, Thần môn, Tam âm giao, Ấn đường, Nội quan, Thái dương, Túc tam lý…

5. Biện pháp tự nhiên hỗ trợ tăng melatonin

• 📵 Tắt thiết bị điện tử ít nhất 1 giờ trước khi ngủ
• 🕯️ Ngủ trong môi trường tối, yên tĩnh
• 🧘 Thư giãn bằng thiền, yoga nhẹ nhàng
• 🍌 Ăn thực phẩm giàu tryptophan (chuối, sữa, yến mạch)
• ❌ Tránh caffeine, rượu vào chiều tối
• 🛏️ Duy trì thói quen đi ngủ – thức dậy đúng giờ

Kết luận

Melatonin là nhân tố cốt lõi điều hòa giấc ngủ và đồng hồ sinh học tự nhiên của cơ thể. Khi thiếu hụt, cơ thể sẽ gặp nhiều rối loạn không chỉ về giấc ngủ mà còn cả về thần kinh, miễn dịch, nội tiết. Trong bối cảnh hiện đại, châm cứu là một giải pháp an toàn, hiệu quả giúp kích thích tăng tiết melatonin nội sinh, mang lại giấc ngủ sinh lý ổn định, lâu dài và tự nhiên.

Print