Gan Nhiễm Mỡ: Nguyên Nhân, Triệu Chứng và Cách Điều Trị Hiệu Quả

Category: BỆNH HỆ TIÊU HÓA,CÁC PHƯƠNG PHÁP KHÔNG DÙNG THUỐC,DINH DƯỠNG VÀ SỨC KHỎE

Bạn có biết, gan nhiễm mỡ đang ảnh hưởng tới hơn 25% dân số Việt Nam và có xu hướng gia tăng ở người trẻ tuổi? Gan vốn là “nhà máy chuyển hóa” quan trọng nhất trong cơ thể. Khi mỡ tích tụ quá nhiều, chức năng gan suy giảm, kéo theo hàng loạt vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.

Điều nguy hiểm là gan nhiễm mỡ thường không có triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn đầu, khiến nhiều người chỉ phát hiện khi bệnh đã tiến triển nặng. Vậy gan nhiễm mỡ là gì, có mấy độ, nguyên nhân từ đâu và cách điều trị như thế nào? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết này.

Gan nhiễm mỡ là gì?

Gan nhiễm mỡ là tình trạng tích tụ chất béo trong tế bào gan vượt quá 5-10% trọng lượng của gan. Đây không phải bệnh lây nhiễm, nhưng nếu không kiểm soát, có thể dẫn đến viêm gan, xơ gan, thậm chí ung thư gan.

Các cấp độ của bệnh gan nhiễm mỡ

Gan nhiễm mỡ độ 1

  • Giai đoạn nhẹ, lượng mỡ chiếm 5–10% thể tích gan.
  • Thường không có triệu chứng rõ ràng, chỉ phát hiện qua siêu âm.
  • Nếu thay đổi lối sống kịp thời, bệnh có thể hồi phục hoàn toàn.

Gan nhiễm mỡ độ 2

  • Mỡ chiếm 10–25% thể tích gan.
  • Có thể xuất hiện mệt mỏi, chán ăn, tức nhẹ vùng hạ sườn phải.
  • Gan bắt đầu có dấu hiệu viêm và tổn thương tế bào.

Gan nhiễm mỡ độ 3

  • Mỡ chiếm >30% thể tích gan.
  • Xuất hiện triệu chứng rõ rệt: vàng da, đau bụng, rối loạn tiêu hóa.
  • Nguy cơ cao dẫn đến xơ gan, ung thư gan nếu không điều trị.

Biến chứng nguy hiểm

  • Xơ gan: Mô gan bị xơ hóa, mất khả năng tái tạo.
  • Ung thư gan: Nguy cơ hàng đầu ở bệnh nhân gan nhiễm mỡ độ 3.
  • Suy gan: Gan mất chức năng chuyển hóa, đe dọa tính mạng.

Nguyên nhân gây gan nhiễm mỡ

Do rượu bia

  • Gan phải chuyển hóa cồn → tạo chất độc (acetaldehyde) → tích tụ mỡ.
  • Người uống rượu nhiều năm có nguy cơ cao bị gan nhiễm mỡ do rượu.

Không do rượu (NAFLD)

  • Béo phì, thừa cân: Nguyên nhân hàng đầu.
  • Tiểu đường type 2: Tăng đường huyết gây tích mỡ ở gan.
  • Rối loạn mỡ máu: Triglyceride cao.
  • Chế độ ăn nhiều đường, chất béo bão hòa.
  • Ít vận động, lối sống tĩnh tại.
  • Dùng thuốc kéo dài (corticoid, tetracycline…).

Dấu hiệu và triệu chứng nhận biết

Gan nhiễm mỡ giai đoạn đầu thường không có triệu chứng. Khi tiến triển, có thể gặp:

  • Mệt mỏi, chán ăn, giảm tập trung.
  • Đau tức, nặng bụng vùng hạ sườn phải.
  • Đầy bụng, khó tiêu.
  • Vàng da, vàng mắt (giai đoạn nặng).
  • Men gan tăng cao khi xét nghiệm.

👉 Khuyến cáo: Người có nguy cơ (thừa cân, uống rượu, tiểu đường) nên khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm.

Chẩn đoán và điều trị gan nhiễm mỡ

Các phương pháp chẩn đoán

  • Siêu âm gan: Phổ biến, đơn giản, chi phí thấp.
  • Xét nghiệm máu: Đánh giá men gan, mỡ máu.
  • Sinh thiết gan: Chính xác nhất, dùng khi nghi ngờ tiến triển nặng.

Nguyên tắc điều trị

  • Điều trị nguyên nhân gốc rễ (béo phì, tiểu đường, rượu).
  • Không có thuốc đặc hiệu, chủ yếu là thay đổi lối sống.

Các phương pháp điều trị

  • Giảm cân an toàn: 5–10% trọng lượng cơ thể giúp cải thiện gan rõ rệt.
  • Tập thể dục: Ít nhất 150 phút/tuần (đi bộ nhanh, yoga, bơi lội).
  • Chế độ ăn uống khoa học: Giảm chất béo bão hòa, tăng rau xanh, cá.
  • Dùng thuốc: Theo chỉ định (vitamin E, thuốc hạ mỡ máu, kiểm soát tiểu đường).
  • Điều trị bệnh kèm theo: Tiểu đường, cao huyết áp.

Gan nhiễm mỡ nên ăn gì và kiêng gì?

Thực phẩm nên ăn

  • Rau xanh, hoa quả ít ngọt: cải bó xôi, bông cải xanh, táo, cam.
  • Cá giàu omega-3: cá hồi, cá thu, cá mòi.
  • Ngũ cốc nguyên hạt: yến mạch, gạo lứt.
  • Dầu thực vật lành mạnh: dầu ô liu, dầu hạt lanh.

Thực phẩm cần kiêng

  • Rượu bia: tuyệt đối hạn chế.
  • Đường tinh luyện, bánh kẹo ngọt.
  • Đồ chiên rán nhiều dầu mỡ.
  • Nội tạng động vật, da gà, mỡ heo.

👉 Một số món ăn gợi ý: Cháo yến mạch với rau củ, cá hấp gừng hành, salad dầu ô liu.

Cách phòng ngừa gan nhiễm mỡ hiệu quả

  • Duy trì cân nặng hợp lý.
  • Tập thể dục đều đặn.
  • Ăn uống cân bằng, hạn chế rượu bia.
  • Ngủ đủ giấc, giảm căng thẳng.
  • Khám sức khỏe định kỳ để kiểm soát men gan và mỡ máu.

Kết luận

Gan nhiễm mỡ là bệnh lý ngày càng phổ biến, âm thầm tiến triển nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát và đảo ngược nếu được phát hiện sớm và thay đổi lối sống hợp lý.

👉 Lời khuyên: Hãy lắng nghe cơ thể, xây dựng thói quen sống lành mạnh và đi khám định kỳ để bảo vệ lá gan của bạn.